Stekende buikpijn, een enorm opgeblazen buik, diarree, verstopt zijn of afwisselend beide. Na het eten of als je de hele dag op je werk achter je bureau zit. Vreselijk! Heb jij ook prikkelbare darmen? Dan ben je niet de enige! Wereldwijd heeft 11,2% van de bevolking het prikkelbaar darmsyndroom (PDS), ook wel spastische darmen genoemd, of op zijn Engels Irritable Bowel Syndrome (IBS). Dat is enorm veel. In Nederland zo’n 2,5 miljoen. Hiervan is 75% vrouw. De belangrijkste symptomen zijn buikpijn, gasvorming en verstopping of diarree of beide. Maar ook misselijkheid, een overgevoelige maag, moeheid, rugpijn, problemen met plassen. Er zijn ook aanwijzingen dat er een relatie is met migraine en fybromyalgie maar hierover is nog weinig bekend. Vooral de buikpijn kan hevig zijn, met krampen en steken.
Diagnose
Als je denkt dat je het prikkelbaar darmsyndroom hebt moet je naar je huisarts gaan. Die zal je een aantal vragen stellen en je buik voelen. De arts volgt een protocol en wil uitsluiten dat er niet wat anders aan de hand is. Logisch. Zo kan je vergelijkbare klachten hebben als je een lactose- of fructose-intolerantie hebt. Om de diagnose PDS te kunnen stellen moeten er een aantal symptomen zijn. Eén daarvan kan bijvoorbeeld zijn dat je klachten verminderen als je bent wezen poepen. Een andere heeft betrekking op hoe lang de klachten bestaan en hoe frequent ze voor komen.
Mensen met het prikkelbaar darmsyndroom zijn wat gevoeliger voor pijn in hun darmen dan anderen. Waarschijnlijk omdat de darmwand overgevoelig is. Daarom geeft een te grote (vette) maaltijd soms last. Ze zijn gevoeliger voor pijn in de darmen en de diagnose is een diagnose puur op symptomen. Dat maakt dat mensen met PDS zich vaak niet begrepen voelen door anderen en dat is erg jammer. Want je hebt daadwerkelijk pijn en niet te weinig ook! Gelukkig is daar wat aan te doen, ook al is de oorzaak van het prikkelbaar darmsyndroom niet goed bekend. Overigens kan je PDS ook krijgen na een voedselinfectie, in de volksmond voedselvergiftiging genoemd. Door de infectie kan je darm overgevoelig geworden zijn en door antibiotica kan je darmflora uit balans zijn geraakt
Mogelijke oorzaken:
Er zijn aardig wat mogelijke oorzaken te noemen voor het ontstaan voor prikkelbare darmen. Maar zekerheid hierover bestaat nog niet, vandaar mogelijke oorzaken. We noemen er een paar die in relatie staan tot voeding & stress want dat is het specialisme van Eilandcoaching. Denk aan een voeding die arm is aan vezels en vocht, of dat je een voeding gebruikt met veel gasvormende voedingsmiddelen. Gebrek aan beweging en onregelmatig leven kunnen ook een rol spelen. Evenals een voedselallergie en voedselintolerantie. Het is dan handig als je arts kan uitsluiten dat je bijvoorbeeld geen lactose-of glutenintolerantie hebt.
Stress:
Psychische klachten zoals angst, stress en depressie komen geregeld voor bij mensen met PDS. Stress blijkt een belangrijke trigger te zijn voor PDS maar is niet de veroorzaker. Hoe dat werkt? Het stofje serotonine (een neurotransmitter) is via wat omwegen van invloed op de beweeglijkheid van de darm. Het woord “spastische darm” zegt al wat over hoe je darm beweegt. Niet zoals het zou moeten dus. Maar serotonine is ook de stof die een rol speelt bij stemmings- en angststoornissen. Nu blijkt dat mensen met PDS dus vaker last hebben van depressie en angsten. Vandaar dat er ook wel eens bepaalde antidepressiva worden voorgeschreven bij PDS. En dat zijn dan antidepressiva die de activiteit van serotonine verhogen. Denk dus niet dat de arts je niet helemaal 100% verklaart als je antidepressiva voorgeschreven krijgt. Dat heeft er niets mee te maken.
Andersom kan PDS hebben je natuurlijk ook veel stress geven. Het heeft namelijk een enorme invloed op je leven. Heb je net gegeten, krijg je buikpijn of moet je opeens heel erg naar het toilet. Zit je de hele dag achter je bureau en je buik blaast steeds meer op. Ben je leuk naar de bioscoop, crepeer je ineens van de darmkrampen. En dan vinden anderen je ook nog eens een aansteller of aandachtstrekker.
Moeheid en gebrek aan energie kunnen voorkomen bij PDS. Daarnaast zie je dus ook veelal angst, stress en depressie bij mensen met PDS. Klachten die ook bij een burn-out voor kunnen komen. Daarom is het goed als je een burn-out hebt ook eens bij je darmen stil te staan en goed voor ze te zorgen.
Wat kan je zelf doen?
- Zorg voor voldoende ontspanning zou ik zeggen, ga geregeld bewegen in de natuur (30 – 60 minuten per dag). Probeer je stress onder controle te krijgen.
- Zorg voor regelmaat. Regelmatig eten, regelmaat in je slaappatroon en regelmaat in je toiletbezoek.
- Daarnaast is het van belang dat je een optimale voeding gebruikt met voldoende verschillende vezels en vocht, 2-2,5 liter.
- Gebruik een groot vezelrijk ontbijt en kauw goed. Ga daarna naar het toilet. Ga zo wie zo naar het toilet als je aandrang voelt.
- Wees matig met suikers en koolzuurhoudende dranken en gebruik liever geen xylitol en sorbitol (zoetstoffen).
- Hou eens bij welke voedingsmiddelen klachten geven.
Wat als deze adviezen niet werken?
- Je kunt probiotica gebruiken. Op basis van onderzoeken is vastgesteld dat probiotica kan helpen klachten als gasvorming en buikpijn te beperken. Zo’n 50-70 van de patiënten heeft hier baat bij. Het is echter nog niet duidelijk welke soorten in welke samenstellingen en doses het meest effectief zijn. Daar is verder onderzoek voor nodig. Dat blijft uitproberen dus. Probeer probiotica altijd minimaal 6 – 8 weken uit en hou een voedsel / klachtendagboekje bij. Kies voor een probiotica die minimaal 1 miljard bacteriën bevat per gebruikseenheid.
- Je hebt misschien wel eens gehoord van het FODMAP-beperkt dieet. Dit dieet heeft een gunstig effect bij zo’n 75% van de mensen met het prikkelbaar darmsyndroom. Vooral op gasvorming en/of diarree heeft het een goed effect. Voer dit ingewikkelde dieet niet zelfstandig uit maar laat je begeleiden door de dietist.
- Pepermuntolie kan de pijn verzachten.
En wat kan de dietist voor je betekenen?
Heel veel! De dietist wordt vaak vergeten terwijl zij juist de specialist is op het gebied van het dieet bij PDS. Samen met haar neem je een voedsel/klachten dagboek door, zij kan je helpen met het bereiken van een optimaal eetpatroon en adviseren over de hoeveelheid en soorten vezel in je voeding. Daarnaast is ze de specialist bij uitstek als het om voedselintoleranties en FODMAP gaat. Bij Eilandcoaching zit je helemaal goed, want wij zijn ook nog eens gespecialiseerd in de begeleiding bij stress en burn-out. Je kan zelfs mee naar een eiland voor pure PDS begeleiding!
Volgende keer:
In de volgende blog over PDS zal ik je meer vertellen over vezels. De daarop volgende gaat over FODMAP.
